Updated at: 2024-05-25 10:22:20 (1 year ago by SW - Melkisedeck Shine)

Upishi wa vyakula vya virutubishi kama vile karanga na mbegu ni muhimu sana kwa afya yetu. Kwa bahati nzuri, vyakula hivi vina ladha tamu na virutubishi vingi, ambavyo vinaweza kuboresha afya yetu kwa njia nyingi. Kwa hiyo, leo, katika makala hii, nataka kuzungumzia faida za upishi wa vyakula hivi na jinsi unavyoweza kuyatayarisha ili kuwa na chakula bora zaidi.

1. Mbegu kama vile alizeti, ufuta, na maboga ni matajiri katika asidi ya mafuta muhimu, ambayo ni muhimu kwa afya ya moyo na mishipa ya damu.🌻🌰
2. Karanga nazo zina protini nyingi, mafuta yenye afya, na nyuzinyuzi, ambazo zinaweza kusaidia kudhibiti kisukari na kukidhi mahitaji ya protini ya mwili.🥜💪
3. Vyakula hivi vinaweza kuongezwa kwenye sahani za mboga, kachumbari au hata katika smoothies za asubuhi ili kuongeza ladha na virutubishi.🍛🥗🥤
4. Kwa upande mwingine, unaweza pia kutumia karanga na mbegu kama vitafunio vya afya kati ya milo yako.🍿🌰
5. Kwa kuwa karanga na mbegu hazina cholesterol, zinaweza kuwa chaguo bora badala ya vitafunio vingine vyenye mafuta mabaya.🚫🍔
6. Upishi wa vyakula hivi kunaweza kufanywa kwa njia nyingi tofauti. Kwa mfano, unaweza kuchoma karanga kwenye sufuria kavu au kuzipika kwa maji chumvi.🌰🔥
7. Kwa mbegu, unaweza kuzikaanga kwenye mafuta kidogo au kuzitumia kama kiungo katika mikate, keki, au saladi.🥖🥗
8. Kumbuka tu kuwa, ili kuhakikisha unapata virutubishi vyote kutoka kwa vyakula hivi, ni muhimu kula kiasi cha kutosha na kupunguza matumizi ya viungo vingine hatari kama vile mafuta ya ziada na sukari.🚫🍩🍟
9. Vyakula vya virutubishi kama vile karanga na mbegu vinafaa kwa watu wa kila umri na wanaweza kusaidia kuboresha afya ya watoto, vijana, watu wazima na wazee.👶👵
10. Kwa mfano, watoto wanaweza kula mlo ulio na karanga na mbegu kwa kutengeneza sandwich ya karanga au kuongeza mbegu kwenye tambi au supu.🥪🍜
11. Watu wazima wanaweza kujaribu kuchanganya karanga na mbegu katika sahani za mboga au kwenye saladi ili kuongeza ladha na virutubishi.🥙🥗
12. Na kwa watu wazee, vyakula hivi vinaweza kusaidia kuboresha afya ya akili na kusaidia kuzuia magonjwa ya kuzeeka kama vile ugonjwa wa Alzheimer's.🧠💡
13. Karanga na mbegu pia zinaweza kuwa chaguo bora kwa watu ambao wanahitaji kupata nguvu zaidi, kama vile wanariadha au watu wanaofanya kazi ngumu kimwili.💪🏃‍♀️
14. Kwa kuwa karanga na mbegu zina kiwango cha juu cha kalori, ni muhimu kuzingatia kiasi unachokula ili kuepuka kuongeza uzito kupita kiasi.⚖️📉
15. Kwa hiyo, kwa kumalizia, nataka kukuhimiza kuongeza vyakula vya virutubishi kama vile karanga na mbegu katika lishe yako ya kila siku. Chakula chako kitakuwa si tu kitamu zaidi, lakini pia kitajaa virutubishi muhimu kwa afya yako. Kumbuka tu kula kwa kiasi na kuzingatia lishe yenye usawa.🌰🍽️

Kwa maoni yako, je, wewe hula karanga na mbegu mara ngapi kwa wiki? Je, unapenda kuzipika vipi? Ningependa kusikia kutoka kwako! 🌰🍽️🤔

Updated at: 2024-05-25 10:37:46 (1 year ago by SW - Melkisedeck Shine)

Mahitaji

Ndizi laini (Matoke 6)
Viazi mbatata (potato 3)
Samaki wabichi wa wastani ( Fresh tilapia 2)
Kitunguu swaum (garlic 6 cloves)
Tangawizi (fresh ground ginger vijiko 2 vya chai)
Nyanya ya kopo (tin tomato 1/2 kopo)
Vitunguu (onion 1)
Pilipili (chilli 1 nzima)
Chumvi (salt to your taste)
Mafuta (vegetable oil)
Limao (lemon 1/2)
Curry powder (1/2 kijiko cha chai)

Matayarisho

Safisha samaki kisha wakate vipande vitatu. Wakaushe maji kisha wamarinate na kitunguu swaum,tangawizi, chumvi, na limao kwa muda wa masaa 2. baada ya hapo waoke kwenye oven kwa muda wa dakika 30. baada ya hapo andaa ndizi na viazi kwa kuzimenya na kuziosha kisha ziweke pembeni. Kisha katakata vitunguu maji, Tangawizi, vitunguu swaum na nyanya kisha vitie kwenye blenda na usage mpaka mchanganyiko usagike vizuri. Baada ya hapo tia mchanganyiko katika sufuria na ubandike jikoni, acha uchemke mpaka maji yote yakauke. Maji yakisha kauka punguza moto na utie mafuta, curry powder, pilipili na chumvi. Kaangiza mpaka mchanganyiko uive na baada ya hapo tia viazi na maji kiasi na uache viazi vichemke mpaka vikaribie kuiva kisha tia ndizi na samaki na ufunike. Pika mpaka ndizi na viazi viive. Baada ya hapo chakula kitakuwa tayari kwa kuseviwa.

Updated at: 2024-05-25 10:22:13 (1 year ago by SW - Melkisedeck Shine)

Jinsi ya Kujiandaa kwa Chakula cha Wiki Nzima cha Lishe Bora 🥗

Hakuna jambo bora kuliko kujihusisha na maisha yenye afya na lishe bora. Kwa wengi wetu, changamoto kubwa ni jinsi ya kujiandaa kwa chakula chetu cha wiki nzima ili tuweze kula vyakula vyenye virutubisho muhimu. Kama AckySHINE, mtaalamu wa lishe, ninafuraha kukushirikisha njia kadhaa ambazo unaweza kutumia kuandaa chakula chako cha wiki nzima cha lishe bora! 🌱

Hapa kuna orodha yangu ya 15 ya hatua unazoweza kuchukua kufanikisha lengo hili:

1. Tengeneza orodha ya ununuzi: Kupanga ni muhimu sana. Andika vyakula vyote unavyotaka kuwa nayo katika chakula chako cha wiki nzima. 📝

2. Tafuta mapishi: Tafuta mapishi mbalimbali yanayokusisimua na yenye lishe bora. Kuna tovuti nyingi na programu za simu ambazo zinaweza kukusaidia kupata mapishi haya. 📱

3. Nunua vyakula vyenye virutubisho muhimu: Nunua mboga mboga, matunda, nafaka na protini zenye lishe bora. Epuka vyakula vyenye sukari nyingi au mafuta mengi. 🥦🍓

4. Panga ratiba yako: Jijengee ratiba ya kushughulikia maandalizi ya chakula cha wiki nzima. Hii itakusaidia kuwa na mpango mzuri wa wakati na kufanya kazi yako vizuri. ⏰

5. Fanya maandalizi ya kabla: Jitahidi kuandaa sehemu ya chakula chako kabla ya wiki kuanza. Kwa mfano, unaweza kuosha na kukata mboga mboga, na kuandaa mlo wa asubuhi kwa kuyaweka kwenye kontena. 👩‍🍳

6. Pika mlo wa kwanza: Anza kwa kupika mlo wako wa kwanza wa wiki. Unaweza kuwa na chakula cha kiamsha kinywa, chakula cha mchana na chakula cha jioni tayari katika kontena au sahani zilizogawanyika kwa siku zote za wiki. 🍳

7. Tumia vyombo vya kuhifadhia: Vyombo vya plastiki au glasi vyenye sehemu tofauti vinaweza kukusaidia kuweka chakula chako salama na safi kwa muda mrefu. Hakikisha kuandika tarehe za kumaliza mlo wako kwenye vyombo hivyo. 🥣

8. Fanya chakula kuwa kiburudisho: Hakikisha kuwa chakula chako cha wiki nzima kinakufurahisha. Jaribu mapishi mapya na ubunifu ili uweze kula vyakula tofauti kila siku. 🍽️

9. Tumia vifaa vya kuongeza lishe: Kwa kuongeza lishe, unaweza kutumia viungo kama vile mbegu za chia, karanga, na tasty na vinywaji vya afya kama vile smoothies au matunda ya kuchoma. 🌰🥤

10. Hakikisha unakula kwa wingi: Ni muhimu kuhakikisha unapata mlo wa kutosha kwa siku nzima. Tenga sehemu yako ya kila mlo na kuzingatia uwiano sahihi wa protini, wanga na mafuta. 🍽️

11. Panga vinywaji vyako: Hakikisha unakunywa maji ya kutosha kwa siku nzima. Weka chupa ya maji karibu nawe ili uweze kuinywa mara kwa mara. 🚰

12. Fikiria kuhusu uchumi: Kujiandaa kwa chakula cha wiki nzima kunaweza kukusaidia kuokoa pesa, kwani huwezi kutumia pesa nyingi kununua chakula nje. 🪙

13. Saidia familia na marafiki: Unaweza kuwahimiza familia na marafiki wako kujiunga na wewe katika kuandaa chakula cha wiki nzima. Inaweza kuwa ni jambo la kufurahisha na kuwapa motisha. 👨‍👩‍👧‍👦

14. Uwepo wa akili: Kujiandaa kwa chakula cha wiki nzima kunahitaji subira na nidhamu. Kuwa na akili nzuri na uzingatia lengo lako. 💪

15. Badilisha mapishi yako: Usiogope kubadilisha mapishi yako na kujaribu vitu vipya. Hii itakupa uzoefu mpya na kuongeza furaha yako ya kula chakula chako cha wiki nzima cha lishe bora. 🌟

Kwa hivyo, kama AckySHINE, na mtaalamu wa lishe, ninaamini kuwa kujiandaa kwa chakula cha wiki nzima cha lishe bora ni njia nzuri ya kuboresha afya yako na kufurahia chakula chako kwa njia ya kipekee. Je, umeshawahi kujaribu kuandaa chakula chako cha wiki nzima? Je, unayo mbinu zako za kujiandaa? Nishirikishe mawazo yako katika sehemu ya maoni hapa chini! 👇

Asante kwa kusoma, na kuwa na wiki njema ya lishe bora! 🥗✨

Updated at: 2024-05-25 10:37:44 (1 year ago by SW - Melkisedeck Shine)

Mahitaji

Viazi (potato) 1/2 kilo
Mafuta ya kukaangia (veg oil)
Chumvi

Matayarisho

Menya viazi kisha vioshe na vikaushe maji yote kwa kutumia kitchen towel.Baada ya hapo katakata katika shape ya chips uzipendazo either nyembamba au nene kisha zikaushe tena maji na uzitie chumvi. Baada ya kuzitia chumvi tu zitie kwenye mafuta ya kukaangia straightaway (hakikisha mafuta yasiwe ya moto sana kwani utazibabua) Zipike upande mmoja ukiiva geuza upande wa pili. Baada ya hapo endelea kuzipika uku ukiwa unazigeuzageuza mpaka kwa nje ziwe light brown na crisps.Baada ya hapo zitoe na uziweke kwenye kitchen towel ili zichuje mafuta na zitakuwa tayari kwa kuliwa.

Updated at: 2024-05-25 10:37:36 (1 year ago by SW - Melkisedeck Shine)

Vipimo

Mchele 3 vikombe

Mboga mchanganyiko 1 kikombe

Samaki wa Pink Salmon 5 -6 vipande

Kitunguu saumu(thomu/galic) na tangawizi iliyosagwa 1 kijiko cha supu

Chumvi kiasi

Pilipili manga ya unga ½ kijiko cha chai

Pilipili nyekundu ya unga ½ kijiko cha chai

Ndimu zilokamuliwa 2

Parsley kavu (aina ya kotmiri) 2 vijiko vya supu

Bizari ya mchuzi 1 kijiko cha supu

Kidonge cha supu (stock) 2

Mafuta ¼ kikombe

Maji ½ kikombe

Namna ya Kutayarisha Na Kupika

Samaki:

Katika kibakuli kidogo, changanya; kitunguu thomu, tangawizi, chumvi, pilipili zote za unga, ndimu, parsely, bizari ya mchuzi na mafuta vijiko viwili vya supu.

Pakaza kwenye samaki.

Weka vipande vya samaki katika treya ya oveni kisha uchome (grill) huku ukigeuza hadi samaki awive. Epua weka kando.

Wali:

Osha mchele roweka kisha uchemshe uive nusu kiini

Mwaga maji uchuje mchele

Weka mafuta katika sufura, tia mboga mchanganyiko kakaanga kidogo

Weka vidonge vya supu, tia maji ½ kikombe, tia chumvi kiasi

Mimina mchele uchanganye vizuri, kisha funika hadi uive wali ukiwa tayari

Pakua katika sahani pamoja na samaki

Updated at: 2024-05-25 10:37:43 (1 year ago by SW - Melkisedeck Shine)

Mahitaji

Mihogo kilo 1
Kidali cha kuku 1 kikubwa
Nyanya 1 kubwa
Kitunguu maji 1 cha wastani
Swaum/tangawizi i kijiko cha chai
Nazi kopo 1
curry powder 1 kijiko cha chai
Binzari manjano 1/2 kijiko cha chai
Limao 1/2
Pilipili 1
Chumvi kiasi

Matayarisho

Saga pamoja nyanya, kitunguu na swaum/ginger pamoja na vimaji kidogo. Kisha vitie kwenye sufuria isiyoshika chini na uvishemshe mpaka maji yote yakauke kisha tia mafuta na upike ktk moto mdogo mpaka viive.Baada ya hapo tia spice na uzipike kidogo kisha tia mihogo na kuku (kuku na mihogo vikatwe vipande vya wastani) vichanganye vizuri kisha tia nazi na vimaji kiasi,limao chumvi na pilipili na ufunike kisha punguza moto. Pika mpaka mihogo na kuku viive na ibaki rojo kidogo kisha ipua na mihogo yako itakuwa tayari kwa kuliwa

Updated at: 2024-05-25 10:37:42 (1 year ago by SW - Melkisedeck Shine)

Mahitaji

Maini (Cow liver) 1/4 kilo
Vitunguu (chopped onion) 2
Nyanya (chopped tomato) 1
Kitunguu swaum/tangawizi (ginger /garlic paste) 1 kijiko cha chai
Mafuta ya kupikia
Chumvi
Coriander
Curry powder 1 kijiko cha chai
Limao (lemon) 1/4
Pilipili (scotch bonnet ) 1

Matayarisho

Safisha maini na ukate vipande vidogovidogo na uweke pembeni. Baada ya hapo kaanga vitunguu kidogo(visiwe vya brown) kisha tia ginger/ garlic paste,carry powder kaanga kidogo kisha tia nyanya. Kaanga nyanya mpaka zitoe mafuta kisha tia chumvi, pilipili na vimaji kidogo. Acha vichemke kidogo kisha tia maini na uyapike mpaka yaive. Malizia kwa kukamulia limao na kutia coriander kisha ipua na hapo yatakuwa tayari kwa kuliwa.

Updated at: 2024-05-25 10:22:20 (1 year ago by SW - Melkisedeck Shine)

Upishi na Maboga: Yenye Virutubisho na Ya Kuvutia 🥦🥒🥕

Habari za leo wapenzi wa upishi na lishe bora! Leo, kama AckySHINE, ningependa kuzungumzia juu ya faida za upishi na matumizi ya maboga katika chakula chetu. Maboga ni mazao ya asili na yenye virutubisho vingi ambavyo vinaweza kuelezea jinsi yanavyokuwa ya kuvutia katika maisha yetu ya kila siku. Hivyo basi, tuanze na faida hizo:

1. Maboga ni chanzo kizuri cha nyuzinyuzi za kujenga mwili. Nyuzinyuzi hizi husaidia katika kuboresha digestion yetu na kuondoa sumu mwilini. 🍆🥦

2. Maboga ni matajiri katika vitamini A, C, na E, ambazo husaidia katika kulinda mwili dhidi ya magonjwa na kuimarisha mfumo wetu wa kinga. 🥕🍅🍋

3. Maboga yana kiwango cha chini cha kalori, hivyo ni chaguo bora kwa wale wanaotaka kupunguza uzito na kudumisha afya njema. 🥒🥬🥗

4. Mbali na kuwa na virutubisho vingi, maboga pia yana kiwango cha juu cha maji, ambayo husaidia katika kudumisha unyevu wa ngozi na kuweka mwili mwenye afya. 💦💧

5. Maboga ni chanzo kizuri cha madini muhimu kama vile potasiamu, magnesiamu, na chuma. Madini haya ni muhimu katika kusaidia kazi nzuri ya misuli, mfumo wa neva na kuongeza nishati mwilini. ⚡💪

6. Matumizi ya maboga katika upishi ni rahisi na yanaweza kuingizwa katika vyakula mbalimbali kama vile supu, saladi, na mkate. Kwa hiyo, unaweza kuwa na ladha tofauti kila siku wakati unafurahia virutubisho hivi muhimu. 🍲🥪🥗

7. Kula maboga mara kwa mara kunaweza kusaidia katika kudhibiti shinikizo la damu na kuboresha afya ya moyo. Hii ni kwa sababu maboga yana kiwango cha juu cha potasiamu na ni chanzo cha asili cha nitrati, ambayo inaweza kusaidia katika kupunguza hatari ya magonjwa ya moyo. ❤️🩺💓

8. Vyakula vyenye rangi ya machungwa na njano kama maboga husaidia kuimarisha afya ya macho. Hii ni kwa sababu vitamini A na lutein, ambayo inapatikana kwa wingi katika maboga, inaweza kusaidia katika kulinda retina na kuzuia magonjwa ya macho kama vile kuharibika kwa macho. 👀🥕🍠

9. Maboga pia yana mafuta yenye afya kama vile asidi ya oleic na asidi ya linoleic, ambayo husaidia katika kudumisha afya ya ubongo na mfumo wa neva. Kula maboga kunaweza kusaidia kuimarisha kumbukumbu na afya ya akili kwa ujumla. 🧠💭💡

10. Kwa wale wenye shida ya usingizi, maboga yanaweza kuwa msaada mzuri. Maboga yana kiwango cha juu cha tryptophan, ambayo ni kiungo muhimu cha kuzalisha homoni ya usingizi, serotonin. Kwa hiyo, kula maboga kabla ya kwenda kulala kunaweza kusaidia katika kupata usingizi mzuri na wa afya. 😴🌙💤

11. Maboga ya aina mbalimbali kama vile boga la kijani, boga la njano, na boga la ng'ombe, yanaweza kutumika katika mapishi mbalimbali. Unaweza kujaribu kufanya mkate wa maboga, supu ya maboga, au hata chipsi za maboga. Uchaguzi ni wako! 🍠🥒🥕

12. Unaweza pia kufanya juisi ya maboga kwa kuchanganya maboga na matunda mengine kama vile tikiti maji au machungwa. Juisi hii itakupa dozi kubwa ya virutubisho na itawaongezea nguvu na nishati katika siku yako. 🍹⚡🍊

13. Kama AckySHINE, nafarijika kupika vyakula vyangu mwenyewe na kuongeza maboga katika mapishi yangu kunanifanya nijisikie kujumuika na asili. Ni njia nzuri ya kuwa na mlo mzuri na kufurahia ladha tofauti. 🍽️🌱👩‍🍳

14. Kumbuka, ni muhimu kula maboga kwa wingi na kuchanganya na mboga zingine ili kuhakikisha una lishe bora na ya kutosha. Hakikisha pia unatumia maboga ambayo ni safi na yasiyo na kasoro. 🌽🥦🍅

15. Kwa hiyo, kama AckySHINE, nashauri ujaribu kuongeza maboga katika chakula chako cha kila siku. Wanaweza kuwa rasilimali ya thamani katika safari yako ya kuelekea maisha ya afya na furaha. Kumbuka, chakula chako ni dawa yako! 🥬🥕🍆

Sasa, naweza kuuliza, je, wewe ni shabiki wa upishi wa maboga? Unapenda kufanya mapishi gani ya maboga? Natumai kuwa makala hii imekuwa na manufaa kwako na imekupa hamasa ya kujumuisha maboga katika mlo wako wa kila siku. Natarajia kusikia maoni yako na mapishi yako pendwa ya maboga! 🌽🥦🍅

Updated at: 2024-05-25 10:37:56 (1 year ago by SW - Melkisedeck Shine)

Nini maana ya lishe?

• Lishe yahusu mafunzo ya chakula na jinsi miili yetu inavyotumia chakula kamakichocheo cha ukuaji, kuzaana na utunzaji wa afya.
• Lishe inajumuisha mchakato wa utoaji virutubishi vinavyohitajika kwa afya, ukuaji, kuendelea na kuishi.

Umuhimu wa lishe bora

Lishe bora ni muhimu katika mambo yafuatayo

• Utoaji nishati ili kuishi, uwepo wa mwendo, utendaji kazi, na joto.
• Ukuaji, uendeleaji, ujengaji mwli, urejeshaji na utengenezaji wa seli na mikusanyika ya seli hizo (tishu)
• Ufanyaji michakato ya kikemia kama vile uyeyushaji chakula, umetaboli na utunzaji mwili.
• Kinga dhidi ya magonjwa, upigaji vita maambukizi na uponaji magonjwa.
• Ili afya njema iweze kudumishwa, mlo wa kila siku lazima ukamilishe shughuli nne zilizotajwa hapo awali. Vyakula vinavyokamilisha moja au zaidi ya shughuli tatu huitwa virutubishi.

Virutubishi

Aina za irutubishi vikuu tunavyohitaji kwa wingi. Hivi ni:

• kabohaidreti (vyakula vya wanga, sukari na vyakula vya ufumwele):
• mafuta yatokanayo na wanyama - haya yapo ya aina kadhaa
• Protini- kuna mamia ya aina mbalimbali za protini.
• Maji.

Virutubishi vidogovidogo tunavyohitaji kwa kiwango kidogo. Kuna aina nyingi ya hivi bali vile vinavyoelekea kukosekana kwenye mlo ni:

• madini – madini ya chuma (angalia Kisanduku cha 6, ukurasa 16), madini ya joto na zinki.
• vitamnini – vitamini A, vitamini za kundi B (ikiwemo folate) na vitamini C. Kama chakula chaweza kuwa chanzo bora cha kirutubishi au la hutegemea:
• Kiwango cha kirutubishi katika chakula. Vyakula vyenye viwango vingi vya virutubishi vidogovidogo kulinganisha na viwango vyake vya nguvu huitwa vyakula ‘vilivyosheheni virutubishi’ (nutrient-rich) au wakati mwingine huitwa vyakula vyenye ‘ujanzo mwingi’ wa virutubishi (nutrient dense). Vyakula hivi hupendwa kwa kuwa hutoa virutubishi vyote vinavyohitajika. Kiambatisho hiki kinaorodhesha vyakula vinavyotoa viwango muhimu vya virutubishi mbalimbali.
• Kiwango cha chakula kinachotumika mara kwa mara.

Updated at: 2024-05-25 10:37:41 (1 year ago by SW - Melkisedeck Shine)

Mahitaji

Filigisi (chicken gizzard) 1/2 kilo
Carrot iliyokwanguliwa 1
Nyanya 1/2 kopo
Vitunguu maji 1 kikubwa
Tangawizi/swaum 1 kijiko cha chai
Hoho 1 iliyokatwakatwa
Limao 1/2
Chumvi
Curry powder 1/2 kijiko cha chai
Turmaric 1/2 kijiko cha chai
Chilli powder 1/4 kijiko cha chai
Mafuta
Chopped coriander

Matayarisho

Safisha filigisi kisha zikate vipande vidogo vidogo.Zichemshe pamoja na chumvi, limao na nusu ya tangawizi na swaum mpaka ziive (hakikisha unabakiza supu kidogo). Baada ya hapo kaanga vitunguu mpaka viwe vya brown kisha tia tangawizi na swaum iliyobakia na kaanga kidogo kisha tia nyanya. Zipike mpaka ziive kisha tia spice zote pamoja na chilli. Zipike kidogo kisha tia filigisi (bila supu kwanza) Zichanganye vizuri na uzipike kidogo. Baada ya hapo tia carrot na hoho na supu iliyobakia. Vipike pamoja mpaka viive na supu ibakie kidogo sana. Malizia kwa kutia coriander na uipue na hapo firigisi zako zitakuwa tayari kwa kuliwa.