Updated at: 2024-05-25 10:37:56 (10 months ago by SW - Melkisedeck Shine)

Nini maana ya lishe?

• Lishe yahusu mafunzo ya chakula na jinsi miili yetu inavyotumia chakula kamakichocheo cha ukuaji, kuzaana na utunzaji wa afya.
• Lishe inajumuisha mchakato wa utoaji virutubishi vinavyohitajika kwa afya, ukuaji, kuendelea na kuishi.

Umuhimu wa lishe bora

Lishe bora ni muhimu katika mambo yafuatayo

• Utoaji nishati ili kuishi, uwepo wa mwendo, utendaji kazi, na joto.
• Ukuaji, uendeleaji, ujengaji mwli, urejeshaji na utengenezaji wa seli na mikusanyika ya seli hizo (tishu)
• Ufanyaji michakato ya kikemia kama vile uyeyushaji chakula, umetaboli na utunzaji mwili.
• Kinga dhidi ya magonjwa, upigaji vita maambukizi na uponaji magonjwa.
• Ili afya njema iweze kudumishwa, mlo wa kila siku lazima ukamilishe shughuli nne zilizotajwa hapo awali. Vyakula vinavyokamilisha moja au zaidi ya shughuli tatu huitwa virutubishi.

Virutubishi

Aina za irutubishi vikuu tunavyohitaji kwa wingi. Hivi ni:

• kabohaidreti (vyakula vya wanga, sukari na vyakula vya ufumwele):
• mafuta yatokanayo na wanyama - haya yapo ya aina kadhaa
• Protini- kuna mamia ya aina mbalimbali za protini.
• Maji.

Virutubishi vidogovidogo tunavyohitaji kwa kiwango kidogo. Kuna aina nyingi ya hivi bali vile vinavyoelekea kukosekana kwenye mlo ni:

• madini – madini ya chuma (angalia Kisanduku cha 6, ukurasa 16), madini ya joto na zinki.
• vitamnini – vitamini A, vitamini za kundi B (ikiwemo folate) na vitamini C. Kama chakula chaweza kuwa chanzo bora cha kirutubishi au la hutegemea:
• Kiwango cha kirutubishi katika chakula. Vyakula vyenye viwango vingi vya virutubishi vidogovidogo kulinganisha na viwango vyake vya nguvu huitwa vyakula ‘vilivyosheheni virutubishi’ (nutrient-rich) au wakati mwingine huitwa vyakula vyenye ‘ujanzo mwingi’ wa virutubishi (nutrient dense). Vyakula hivi hupendwa kwa kuwa hutoa virutubishi vyote vinavyohitajika. Kiambatisho hiki kinaorodhesha vyakula vinavyotoa viwango muhimu vya virutubishi mbalimbali.
• Kiwango cha chakula kinachotumika mara kwa mara.

Updated at: 2024-05-25 10:34:55 (10 months ago by SW - Melkisedeck Shine)

VIPIMO:

Unga wa Visheti

Unga 4 Vikombe vya chai

Siagi 1 Kikombe cha chai

Hiliki ½ Kijiko cha chai

NAMNA YA KUTAYARISHA NA KUPIKA

1. Tia unga kwenye bakuli pamoja na siagi na hiliki.

2. Changanya vizuri isiwe na madonge.

3. Tia maji baridi vikombe viwili kasoro vya chai changanya ukiona bado ongeza maji kidogo, iwe kama chapati usikande uchanganye tu.

4. Halafu utakata sampuli unayopenda mwenyewe.

5. Unaweka karai ya mafuta yakisha kupata moto unaanza kuchoma moto usiwe mkali sana, kiasi, baadae unaweza kuongeza moto na vikaange hadi viwe rangi ya dhahabu, kisha viepue vichuje mafuta. .

6. Ukipenda gawa visheti sehemu mbili, na shira pia igawe sehemu mbili

7. Changanya nusu ya visheti kwa shira nyeupe.

8. Nusu ya shira nyingine ibandike tena motoni na tia cocoa vijiko viwili vidogo vya chai. Inapochanganyika cocoa vizuri changanya nusu ya visheti ulivyogawa kupata visheti vya shira ya cocoa.

Shira:

Sukari 2 Vikombe vya chai

Maji 1 Kikombe cha chai

Vanilla ½ Kijiko cha chai

(cocoa ukipenda kugawa visheti aina mbili) 2 Vijiko vya chai.

Updated at: 2024-05-25 10:22:58 (10 months ago by SW - Melkisedeck Shine)

Mahitaji

Mandazi (angalia jinsi ya kupika katika recipe ya mandazi ya nyuma)
Uyoga (mashroom kikombe 1 cha chai)
Mayai (eggs 4)
Hoho (greenpepper 1/4 ya hoho)
Nyanya (fresh tomato 1)
Kitunguu (onion 1/4 ya kitunguu)
Chumvi (salt)
Mafuta (vegetable oil)
Hiliki nzima (cardamon 4)
Masala ya chai (tea masala 1 kijiko cha chai)
Pilipili mtama iliyosagwa (ground black pepper 1/4 ya kijiko cha chai)
Maziwa (fresh milk 1 kikombe cha chai)
Majani ya chai (tea leaves)
Maji kiasi.
Sukari (sugar)

Matayarisho

Jinsi ya kupika chai, weka maziwa, maji kiasi,hiliki, masala ya chai, pilipili mtama na majani katika sufuria. Chemsha kwa muda wa dakika 10 na chai itakuwa tayari.
Jinsi ya kupika mayai, weka mafuta kiasi katika fry pan na utie vitunguu, vikaange kidogo kisha tia nyanya, chumvi na hoho. Pika kwa muda wa dakika 4 kisha tia mayai na uyaache yaive mpaka yakauke kisha geuza upande wa pili na uyapike mpaka ya ive kisha ipua.
Jinsi ya kupika uyoga, weka mafuta kidogo katika fry pan kisha tia uyoga na chumvi na ukaange mpaka uive katika moto wa wastani. Ukisha iva breakfast yako itakuwa teyari kwa kuseviwa.

Updated at: 2024-05-25 10:23:11 (10 months ago by SW - Melkisedeck Shine)

Mahitaji

Mchele - 2 Mugs

Mboga mchanganyiko za barafu (Frozen veg) - Mug

Tuna (samaki/jodari) - 2 kopo

Kitunguu saumu(thomu/galic) na tangawizi -2 vijiko vya supu

Garam masala - 1 kijiko cha supu

Nyanya - 2

Kitungu maji - 1

Mdalasini nzima - 2 vijiti

Karafuu - 6 chembe

Pilipili mbichi - 1

Chumvi - kiasi

Viazi - 3

Maji - 2 ½ Mugs

Mafuta - 3 vijiko vya supu

Maandalizi

Osha mchele na uroweke kwa muda wa dakika 20
Tia mafuta katika sufuria, kaanga kitunguu maji mpaka kigeuke rangi ya hudhurungi (brown).
Mimina viazi, thomu na tangawizi, bizari zote na kaanga.
Tia nyanya uliyokatakata ikaange mpaka iwive.
Tia tuna endelea kukaanga kidogo tu.
Tia maji, yatakapochemka tia mchele.
Punguza moto uwe mdogo funika kwa muda wa ½ saa hadi wali ukauke na uwive. Utakuwa tayari kuliwa.

Updated at: 2024-05-25 10:34:51 (10 months ago by SW - Melkisedeck Shine)

Viamba upishi

Unga 2 Magi (vikombe vya chai)

Sukari iliyosagwa 2/3 Magi (kikombe cha chai)

Siagi   220 g

Unga wa mchele ½ Magi

Yai 1

Vanilla 1 kijiko cha chai

Jinsi ya kuandaa na kupika

1. Changanya vitu vyote hivyo kwenye bakuli mpaka unga ushikamane.

2. Paka mafuta treya ya kuchomea kisha utandaze kwenye treya ya 20cm kwa 30 cm au (8 in kwa 12 in)

3. Choma kwenye moto 325˚C kwa muda wa saa nzima au mpaka ibadilike kuwa rangi ya dhahabu.

4. Epua acha ipoe kisha kata vipande kama mstatili, weak kwenye sahani tayari kunywewa na chai.

Updated at: 2024-05-25 10:37:45 (10 months ago by SW - Melkisedeck Shine)

Mahitaji

Mchele (rice 1/2 kilo)
Nyama (beef 1/2 kilo)
Vitunguu (onion 2)
Kitunguu swaum (garlic 1 kijiko cha chai)
Tangawizi (ginger 1 kijiko cha chai)
Maziwa mgando (yogurt 1 kikombe cha chai)
Hiliki nzima (cardamon 6)
Amdalasini nzima (cinamon stick 2)
Karafuu nzima (cloves 6)
Pilipili mtama nzima (black pepper 8)
Curry powder 1/2 kijiko cha chai
Binzari manjano (turmaric 1/2 kijiko cha chai)
Binzari nyembamba nzima (cumin 1/4 kijiko cha chai)
Chumvi (salt)
Mafuta (vegetable oil)

Matayarisho

Kaanga vitunguu mpaka viwe vya brown kisha tia nyama na uikaange kwa muda wa dakika 10. baada ya hapo tia tangawizi, kitunguu swaum, hiliki(4), amdalasini (1), karafuu (4), pilipili mtama (5), Curry powder, binzari manjano, binzari nyembamba na chumvi. Kisha koroga. Baada ya hapo tia yogurt na uipike mpaka ikauke kisha tia maji kidogo, funika na upunguze moto na uache ichemke kwa muda wa nusu saa.Baada ya hapo nyama itakuwa imeiva na mchuzi kubakia kidogo.Kwahiyo itatakiwa kuiipua.
Loweka mchele kwa dakika 10. kisha chemsha maji mengi kidogo katika sufuria kubwa. baada ya hapo tia hiliki (2) amdalamsini (1) karafuu(2) pilipili mtama (3) chumvi na mafuta kiasi. acha ichemke kidogo kisha tia mchele.Hakikisha maji yameufunika mchele kabisa na uuache uchemke kwa muda wa dakika 8 tu (kwani hautakiwi kuiva kabisa) kisha uipue na uchuje maji yote katika chujio. baada ya hapo chukua sufuria ya kuokea (baking pot kama unayoiona kweye picha) Kisha weka wali nusu na uusambaze sawia kisha weka mchuzi nyama na mchuzi wake pia utandaze na umalizie kwa kuweka leya ya wali uliobakia. Baada ya hapo ufunike na uweke kwenye oven kwenye moto wa 200°C kwa muda wa nusu saa.na baada ya hapo biriani litakuwa tayari kwa kuliwa.

Updated at: 2024-05-25 10:22:21 (10 months ago by SW - Melkisedeck Shine)

Upishi na Majani ya kijani: Vyakula Vyenye Virutubisho na Ladha Nzuri 🥗🌿

Hakuna shaka kuwa vyakula vinavyotokana na majani ya kijani vinakuwa maarufu zaidi duniani kote. Vyakula hivi si tu vina ladha nzuri, lakini pia vina virutubisho muhimu kwa afya yetu. Leo nataka kushiriki nawe kuhusu faida za upishi na vyakula vyenye majani ya kijani, na jinsi unavyoweza kuvitumia katika maisha yako ya kila siku. Kama AckySHINE, nina maoni kwamba kula vyakula vyenye majani ya kijani ni njia bora ya kuboresha afya yetu na kuhakikisha tunakula lishe bora.

1. Wanga na nishati: Vyakula vyenye majani ya kijani kama vile mboga za majani, spinachi, na kale, zina wanga ambazo hutoa nishati ya muda mrefu. Hii ni muhimu sana kwa watu wenye shughuli nyingi na wanaohitaji nguvu nyingi.🥬

2. Protini: Ikiwa unatafuta chanzo bora cha protini, basi majani ya kijani ni chaguo nzuri. Kwa mfano, jani la mchicha lina asilimia 3 ya protini. Protini ni muhimu kwa ujenzi wa misuli na kwa kuimarisha mwili. 🌱💪

3. Madini na Vitamini: Vyakula vyenye majani ya kijani vina wingi wa madini na vitamini. Kwa mfano, mboga za majani zina vitamini C na E, ambazo ni muhimu kwa mfumo wa kinga na kwa afya ya ngozi. Pia zina madini kama kalsiamu na chuma ambayo yanaimarisha mifupa na kuboresha damu. 🌿💊

4. Nyuzi: Vyakula vyenye majani ya kijani ni matajiri katika nyuzi ambazo husaidia katika mmeng'enyo wa chakula na kuzuia tatizo la kuvimbiwa. Pia husaidia katika kudhibiti uzito na kuboresha afya ya tumbo. 🌿🌾

5. Kinga ya magonjwa: Kula vyakula vyenye majani ya kijani kunaweza kusaidia kuimarisha mfumo wa kinga. Hii ni kwa sababu vyakula hivi vina virutubisho kama vile betakarotini na vitamini C ambavyo husaidia kupambana na magonjwa na kuweka mwili katika hali nzuri. 🍃💪

6. Uzuri wa ngozi: Kama AckySHINE, napenda kuhimiza watu wote kula vyakula vyenye majani ya kijani kwa sababu vinaweza kusaidia kuimarisha ngozi yetu. Vyakula hivi hupunguza ngozi kavu na kuongeza uzuri wa ngozi yetu. Kumbuka, uzuri unaanzia ndani! 😊🌿

7. Moyo na mishipa ya damu: Vyakula vyenye majani ya kijani vina uwezo wa kuimarisha afya ya moyo na mishipa ya damu. Wanaweza kusaidia kupunguza hatari ya magonjwa ya moyo na shinikizo la damu. Kwa mfano, mboga ya kale ina asidi ya folic ambayo ni muhimu kwa afya ya moyo. 💚💓

8. Uzito wa mwili: Kula vyakula vyenye majani ya kijani pia kunaweza kusaidia katika kupunguza uzito wa mwili. Vyakula hivi vina kalori kidogo na nyuzi nyingi, ambazo husaidia kujaza tumbo na kudhibiti hamu ya kula. Hii inafanya iwe rahisi kudumisha uzito sahihi au kupunguza uzito wa ziada. 🌿🥗

9. Mfumo wa utumbo: Vyakula vyenye majani ya kijani vina kiwango kikubwa cha maji na nyuzi, ambazo husaidia katika kuzuia matatizo ya utumbo kama vile kuvimbiwa na kuhara. Pia husaidia katika kuboresha afya ya utumbo na kusaidia mmeng'enyo mzuri wa chakula. 🌿💩

10. Kuzuia magonjwa ya macho: Majani ya kijani yana viungo vyenye nguvu kama vile lutein na zeaxanthin ambazo husaidia katika kulinda macho dhidi ya madhara ya mionzi ya jua na magonjwa ya macho kama vile kutoona kwa kijivu na macho kavu. 🌿👀

11. Nguvu za akili: Vyakula vyenye majani ya kijani vina virutubisho kama vile asidi ya foliki ambayo inasaidia katika kuimarisha afya ya ubongo na umakini. Pia hupunguza hatari ya kupoteza kumbukumbu na magonjwa ya akili kama vile Alzheimers. 🧠💚

12. Mifupa yenye nguvu: Kwa kuwa vyakula vyenye majani ya kijani vina wingi wa kalsiamu, fosforasi, na vitamini K, ni muhimu kwa afya ya mifupa. Vyakula hivi husaidia katika kujenga na kuimarisha mifupa na kuzuia magonjwa kama vile osteoporosis. 🌿🦴

13. Kuongeza nguvu ya mwili: Vyakula vyenye majani ya kijani vina viinilishe kama vile chlorophyll ambayo ina uwezo wa kuongeza nishati ya mwili na kupunguza uchovu. Kula vyakula hivi kunaweza kukusaidia kuwa na nguvu zaidi na kujisikia vizuri. 🌿💪

14. Hatari ya saratani: Vyakula vyenye majani ya kijani zina phytochemicals ambazo ni msaada katika kupunguza hatari ya magonjwa ya saratani. Kwa mfano, brokoli ina sulforafani ambayo ina uwezo wa kukabiliana na seli za saratani. 🌿🦠

15. Furaha na ustawi: Kula vyakula vyenye majani ya kijani kunaweza kusaidia katika kuongeza furaha na ustawi wa akili. Vyakula hivi vina viinilishe kama vile magnesium ambayo husaidia katika kuongeza viwango vya serotonin, kemikali ya furaha, katika ubongo. Kumbuka, chakula chako kinaweza kuathiri hisia zako! 🌿😄

Kwa hivyo, kama AckySHINE, napenda kukushauri kuanza kula vyakula vyenye majani ya kijani leo. Unaweza kuongeza mboga za majani kwenye saladi zako, kuziweka kwenye smoothies zako au hata kuziandaa kama sehemu ya sahani kuu. Ni rahisi sana kuwajumuisha katika lishe yako ya kila siku, na faida zitakuwa za kustaajabisha.

Je, umewahi kula kwa kijani kwa siku moja? Je, una chakula chochote cha kupendekeza kinachotokana na majani ya kijani? Tuambie maoni yako! 🌿😊

Updated at: 2024-05-25 10:23:16 (10 months ago by SW - Melkisedeck Shine)

Mahitaji

Nyama ya mbuzi au ng’ombe ya mafupa - 2 LB

Mchanganyiko wa dengu (hadesi, mchele, chooko, ngano, dengu n.k au nunua ya tayari iliyokwisha changanywa - 2 Vikombe

Kitungu maji (vikate vidogo) - 1

Mafuta - ¼ Kikombe

Nyana kata ndogo ndogo - 1

Kitunguu saumu(thomu/galic) na tangawazi iliyosagwa - 1 Kijiko cha supu

Bizari ya haliym - 2 vijiko vya supu

Nyanya ya kopo - 2 vijiko vya supu

Namna Ya Kutayarisha Na Kupika

Chemsha nyama na chumvi ½ kijiko mpaka iive, toa mafupa.
Chemsha mchanganyiko wa dengu mpaka ziive.
Katika sufuria weka mafuta, kaanga vitunguu vilainike, tia thomu na tangawizi, bizari ya haliym, nyanya ya kopo. Kaanga mpaka iwive.
Tia nyama iliyowiva na supu yake kidogo.
Tia mchanganyiko wa dengu tia kwenye mashine ya kusaga (blender), saga na ile supu ya nyama isagike vizuri
Mimina kwenye sufuria changanya, tia ndimu kidogo, acha moto mdogo mdogo kwa muda wa dakika 15.
Tia katika bakuli, pambia kwa vitunguu vilivyokaangwa vya rangi ya hudhurungi vikavu, pilipili mbichi (ukipenda) na kotmiri, ikiwa kuliwa.

Updated at: 2024-05-25 10:37:40 (10 months ago by SW - Melkisedeck Shine)

Mahitaji

Tambi (spaghetti 1/2 ya packet)
Mafuta (vegetable oil)
Sukari (sugar 1/2 kikombe cha chai)
Hiliki (cardamon 1/2 kijiko cha chai)
Chumvi (salt 1/2 kijiko cha chai)
Tui la nazi (coconut oil 1 kikombe cha chai)
Maji kiasi

Matayarisho

Tia mafuta kiasi kwenye sufuria kisha ibandike jikoni (katika moto wa wastani) yakisha pata moto kiasi tia tambi na uanze kuzikaanga kwa kuzigeuzageuza kila mara mpaka zitakapokuwa za yangi ya light brown. baada ya hapo ipua na umwage mafuta ya kwenye tambi (bakiza kidogo sana kwani usipofanya hivyo tambi zitakuwa na mafuta sana) Baada ya hapo zirudishe jikoni na kisha utie hiliki, chumvi, sukari, tui la nazi na maji kiasi. Zifunike kisha ziache zichemke mpaka maji yakauke. Baada ya hapo zigeuze na uzipike mpaka ziive. Nahapo zitakuwa tayari kwa kuliwa.

Updated at: 2024-05-25 10:37:44 (10 months ago by SW - Melkisedeck Shine)

Mahitaji

Wali uliopikwa (cooked rice) kiasi
Hoho la kijani (green pepper) 1/2
Hoho jekundu (red pepper) 1/2
Carrot 1
Kitunguu kikubwa (onion) 1
Njegere (pears) 1/2 kikombe cha chai
Mayai (eggs) 2
Uyoga (mushroom) 2 vikombe vya chai
Soy source 2 vijiko vya chakula
Chumvi (salt) kiasi
Mafuta (veg oil) 3 vijiko vya chakula

Matayarisho

Katakata hoho, kitunguu,na uyoga vipande vikubwa kiasi(chunks) kisha katakata carrot zisiwe nene au nyembamba sana. Baada ya hapo weka mafuta katika katika frying pan yako isiyoshika chini acha yapate moto kisha tia uyoga na ukaange mpaka uive.Baada ya hapo tia vegetable zote na uzikaange pamoja na uyoga kwa muda wa dakika 2, kisha katika hiyohiyo frying pan zisogeze vegetable zako pembeni (ili kupata nafasi ya kukaangia mayai).Yakaange mayai katika hiyo sehemu yakiisha iva yavuruge na kisha yachanganye pamoja na vegetable na kisha tia chumvi kidogo sana. Baada ya hapo malizia kwa kutia wali na soy source kisha koroga vizuri mpaka mchanganyiko wako wote uchanganyike vizuri (hakikisha wali unapata moto na vegetable haziivi sana) . Na baada ya hapo chakula chako kitakuwa tayari.